حضرت آیت الله العظمی مظاهری با تاکید بر لزوم جدی گرفتن خطرات متابعت از هوای نفس تصریح کردند: چه بسا یک عمر آبروداری با یک لحظه پیروی از هوای نفس بر باد می رود و انسان را بدبخت می کند!
این مرجع تقلید طی سخنانی در درس اخلاق خویش اظهار داشتند: خداوند متعال صد و بيست و چهار هزار پيامبر و اوصياي ايشان و علماي دين را براي هدايت و رستگاري بشريت ارسال کرده است که در مجموع به آنان پيامبران و هدایت‌گران برون گفته مي‌شود؛ افزون بر اين، سه پيامبر که عبارتند از عقل، وجدان و فطرت، در درون هر انسان تعبيه کرده است تا با هشدارهاي سازنده و بيدار کننده، مانع سقوط او شوند، امّا متأسّفانه دو شيطان به اسامي «ابليس» و «هوي و هوس»، در برون و درون انسان‌ها وجود دارد که با فريب انسان‌ها، زحمات و اثرات پيامبران برون و درون را خنثي می‌کنند و باعث سقوط بسياري از انسان‌ها مي‌گردند.
ایشان افزودند: در واقع، اين دو شيطان که سرسخت ترينِ دشمنان آدمي هستند، همواره با پيامبران درون و برون در ستيز و مبارزه‌اند و جاي تأسّف فراوان دارد که بسياري از افراد نيز آن پيامبران برون با معجزات فراوان و آن پيامبران درون با هشدارهاي اخلاقي و تکان دهنده را رها مي‌کنند و از اين دو شيطان و از اين دو دشمن، تبيعيّت و پيروي مي‌نمايند.
معظم له همچنین با اشاره به این که هوي و هوس، عامل مهم و مؤثري است که موجب مي‌شود مردم به هشدارها و تذکرات فطرت، وجدان اخلاقي و عقل، توجه نکنند، خاطرنشان کردند: هوي و هوس، مانع بهره‌مندي از عقل است و وجدان اخلاقي و فطرت را به کناري مي‌نهد و اين‌گونه انسان را بدبخت مي‌کند.
ایشان اضافه کردند: هوي و هوس يا بعد حيواني انسان که از آن به رذائل اخلاقي نيز تعبير مي‌شود، آدمي را وادار مي‌کند که طبق آنچه دلش مي‌خواهد عمل کند. زندگي هوسي و زندگي چشم و هم چشمي که آفات، خسارات و خطرات فراواني به همراه دارد، از ناحيۀ متابعت از هوي و هوس ناشي مي‌شود. يک لحظه غفلت انسان و پيروي او از هوس، موجب مي‌شود که ناگهان هوي و هوس او را ببرد و به سقوط بکشاند. چه جملۀ شيريني است که مي‌گويد: «يک آن، هوس‌راني، يک عمر پشيماني». چه بسيار افرادي را ديده‌ايم که با يک لحظه هوس‌راني، آبروي خود را بر باد داده و عاقبت خود را تباه کرده‌اند. دنيا و آخرت خود و هرچه داشته‌اند را از دست داده‌اند و يک عمر پشيماني و ندامت که سودي براي آنان ندارد باقي گذاشته‌اند.
*اقسام بت و بت‌پرستی
رییس عالی حوزه علمیه اصفهان همچنین با تاکید بر این که دشمني شيطان و آثار سوء پيروي از او نيز مانع بزرگي براي رستگاري انسان محسوب مي‌شود، به بیان اقسام بت و بت پرست پرداخته و گفتند: قسم اوّل بت، همان عروسکي است که در طول تاريخ، ساخته و پرداختۀ دست بشر بوده و در اعصار مختلف، نظير زمان ظهور اسلام، مورد پرستش افراد واقع مي‌شده است. امّا از قرآن کريم استفاده مي‌شود که همۀ انسان‌ها دو نوع بُت ديگر نيز دارند؛ يکي از آن دو، که دوّمين قسم بت است و بسياري از انسان‌ها آن را مي‌پرستند و از آن متابعت مي‌کنند، هوي و هوس است.
ایشان بیان داشتند: همان‌طور که افرادي در اثر خرافت خود، منحرف مي‌شوند و يک عروسک را مي‌پرستند، افرادي نيز يافت مي‌شوند که به ظاهر، خداوند يکتا را مي‌پرستند، امّا در مقابل ذات باري تعالي، بُتي به نام هوي و هوس مي‌تراشند و مي‌پرستند. از نظر قرآن کريم، هر دو دسته بت پرستند، اوّلي صنم تراشيده و آن را سجده کرده است و دوّمي نفس امّاره را تقويت و از آن متابعت کرده است.
معظم له با اشاره به این که قسم سوّم بت که مورد پرستش بسياري از انسان‌هاي به ظاهر خداپرست واقع مي‌شود، شيطان است، افزودند: هوي و هوس و شيطان، از نظر قرآن شريف، دو بُت هستند که کمر به انحراف، نابودي و سقوط آدميان بسته‌اند.
ایشان در ادامه با اشاره به هشدار تعاليم قرآن و عترت نسبت به خطرات شياطين درون و برون تصریح کردند: آيات نوراني قرآن کريم و نيز روايات ارزشمند اهل بيت«سلام‌الله‌عليهم» براي پيشگيري از سقوط انسان‌ها به واسطۀ «ابليس» و «هوي و هوس»، هشدارهاي فراواني دارند و همواره آدميان را از پيروي از اين دو شيطان بر حذر مي‌دارند. قرآن کريم در آياتي چند از شيطان به عنوان دشمن آشکار انسان ياد مي‌کند و مي‌فرمايد: «إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبينٌ»، ضمن آن که بنابر فرمايش پيامبر اکرم«صلّي‌‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم»، سرسخت ترينِ دشمنان آدمي، نفس امّاره يا هوي و هوس او است:
*غالب مردم به واسطه هوی و هوس گمراه می‌شوند
حضرت آیت الله مظاهری تاکید کردند: با این حال متأسفانه بسياري از مردم به اين هشدارهاي اساسي توجه نمي‌کنند و با فريب اين دو دشمن آشکار، گمراه مي‌گردند. قرآن کريم مي‌فرمايد: غالب مردم، به واسطۀ هوي و هوس، گمراه مي‌شوند و ديگران را نيز به ورطۀ گمراهي مي‌کشانند.
اگر آدمي، شيطان و هوي و هوس را نپرستد، عقل، وجدان اخلاقي و فطرتش، خوب مي‌توانند براي هدايت و بيداري او کار کنند و او را در راه مستقيم نگاه دارند، اما متأسفانه اکثر مردم اين سه پيامبر را رها کرده و دو دشمن سرسخت خويش را مي‌پرستند.
ایشان با تاکید بر ضرورت سير در تاريخ و عبرت از گذشتگان گفتند: سير و تأمّل در سرگذشت ديگران، عاقبت شوم اهل هوي و هوس و پيروان شيطان را براي انسان نمايان مي‌سازد. همچنان‌که حسن عاقبت و سعادت و رستگاري افرادي که توانسته‌اند به هوي و هوس خود لگام بزنند و آن را زنجير کنند و فريب شيطان را نيز نخورند، با سير در تاريخ و سرگذشت ديگران آشکار مي‌گردد.
معظم له خاطرنشان کردند: چه بسيار افرادي در گذشته و در دوران معاصر بوده و هستند که با کنترل هوي و هوس و تابع کردن آن، به مقامات متعالي معنوي دست يافته‌اند و به جايگاه‌هاي ويژه‌اي رسيده‌اند. در نقطۀ مقابل نيز، افراد فراواني بوده و هستند که هوي و هوس را رها کرده‌اند و در نتيجه، هوي و هوس، آنان را زنجير کرده و با خود برده است؛ به گونه‌اي که دنيا و آخرت خود را تباه کرده و عاقبت بدي براي خود رقم زده‌اند. بسياري از اين افراد، جداً مقدّس و متّقي بوده‌اند، امّا يک لحظه غفلت، يک جلسۀ گناه، يک نشست و برخاست با رفيق بد و ناباب، ناگهان آنان را به ورطۀ سقوط کشانده است. يک عمر آبروداري کرده‌اند، اما با يک جلسۀ هوي و هوس، نه تنها آبروي خود، بلکه آبروي طايفه و خويشان خود را هم برده‌اند. اين موارد بايد عبرت همگان شود و از آن پند بگيرند.
*معانی حسن عاقبت
ایشان همچنین لزوم تلاش براي دستيابي به حسن عاقبت را متذکر شده و گفتند: من بارها و بارها به شما جوانان عزيز گفته‌ام و اکنون نيز تکرار مي‌کنم که هم دعا و هم تلاش کنيد که عاقبت به خير شويد. معاني حسن عاقبت را نيز مکرّراً متذکّر شده‌ام که يعني: اوّلاً ذلت بعد از عزّت پيدا نکنيد. ثانياً در حالي که در راه مستقيم هستيد، ناگهان هوي و هوس شما را منحرف نکند. ثالثاً تا آخر عمر متابعت از اهل بيت«سلام‌الله‌عليهم» داشته باشيد، به گونه‌اي که هنگام جان دادن، اهل بيت«سلام‌الله‌عليهم» بيايند و شما را نزد خودشان ببرند. دستيابي به تمام مراحل حسن عاقبت، شدني است، امّا توجّه مي‌خواهد. استاد عزيز ما علامۀ طباطبائي«رحمه‌الله»، هنگام رحلت از دنيا، اين جمله را گفتند تا از دنيا رفتند: توجه، توجه، توجه.
*راهکار غلبه بر دو شیطان درون و بیرون
رییس عالی حوزه علمیه اصفهان با بیان این که غفلت از عقل، غفلت از هشدارهاي وجدان اخلاقي و غفلت از نداي فطرت، شياطين درون و برون را زنده مي‌کند و به آن‌دو جرأت غلبه بر انسان را مي‌دهد ، افزودند: راهکار اساسي غلبه بر اين دو شيطان و بستن راه نفوذ آن‌دو، توجه به سه پيامبر درون و بي‌تفاوتي و بي‌اعتنايي نسبت به ابليس و هوي و هوس است. مبارزۀ منفی و بی اعتنایی نسبت به آنچه شیطان درون و شیطان برون از انسان می‌خواهد، در اين زمينه بسيار کارساز است.
ایشان افزودند: شيطان نمي‌تواند بر مسلمان واقعي که تابع اهل بيت«سلام‌الله‌عليهم» است، مسلّط گردد. شيطان، قطعاً تسلط به کسي که به صورت جدّي تابع عقل خود باشد و به هشدار وجدان اخلاقي و نداي فطرت توجه کند، و از انبياء و اوصياي ايشان تبعيّت نمايد، ندارد. مي‌خواهد چنين کسي را فريب دهد، امّا فريب او کاربرد ندارد و نمي‌تواند و حق ندارد بر او مسلّط شود.
منبع : پايگاه اطلاع رساني مديريت حوزه علميه اصفهان