در پس ایام و روزگار ، مردی را دیدیم که اعجوبه ی تاریخ بود. مردی که در عبادت همتا نداشت. مردی که چون لب به سخن می گشود ، سخنوری به مقامش نمی رسید. مردی که چون شیپور جنگ را می زدند، میدان جنگ از خوف او لحظه ای آرام نداشت. مردی که چون یتیمی می دید او را بر شانه ی خود سوار می کرد و با حالی عجیب به او می گفت: از علی راضی باشید که شاید در حقتان کوتاهی کرده باشد.مردی که چون ناله ی بیوه زنی را می شنید اشک در چشمانش حلقه می زد. این ها همه اوصاف مردی است که در بهترین نقطه ی زمین فرود آمد و از بهترین نقطه ی زمین عروج کرد.
حرف از علی (ع) است . آن بزرگ مرد تاریخ که عمری را در کنار پسر عم خود رسول خدا(صلی الله علیه و آله) شاگردی کرد و در اولین فراخوان دعوت ، مسلمان شد و شد اولین مرد مسلمان . هر چند در این چند سطر نمی چهره ی تابناک او را تصویر کرد ولی می توان قطره ای از دریای فضایل آن امام را بر شمرد.
در تمام مراحل زندگی حضرت امیر(ع) علاقمندی به مرگ و لقاء پروردگار موج می زد به گونه ای که می فرمود : به خدا سوگند که پسر ابوطالب با مرگ مانوس تر است از کودك به پستان مادرش. این اْنس و این شناخت به گونه ای بود که حتی در لیلة المبیت ، با اینکه احتمال کشته شدنش می رفت در بستر رسول خدا خوابید تا اسلام و پیامبر (ص) از گزند دشمن محفوظ بماند.
اندیشه ها و رفتارهای این بزرگ مرد پس از هزار و چهارصد سال هنوز راهنمای راهی است که اندیشمندان دینی و غیر دینی آن را باید بپیمایند. به عنوان نمونه ، نهج البلاغه ی امیر مومنان کتابی است در بردارنده ی تمام صفات انسانیت و جامع درس های زندگی الهی. این کتاب ارزشمند آنقدر ،در دل دانشمندان جای گرفت که افرادی همچون جرج جرداق مسیحی ،بیش از صد بار این کتاب ارزشمند را مطالعه کردند و با هر بار مطالعه ی این کتاب به عطششان افزوده می شد.
هر چند نهج البلاغه ی امیرمومنان همچنان در مظلومیت تاریخ جای گرفته است اما هیچ از عظمت و بزرگی این کتاب کم نشده است و آنان که دنباله رو حضرت امیر هستند با رجوع به این کتاب شریف ، اعمال و رفتار خود را با موعظه ها و رفتارهای حضرت تطبیق می دهند .
با مروری بر این کتاب ارزشمند به خطبه ای میرسیم که خطبه ی متقین لقب گرفته است . خطبه ای که با درخواست جوانی به نام همام ایراد شد که سراسر صفات و ویژگی های متقین در آن نمایان است . خطبه ای که ، می توان گفت تنها مصداقش خودِ امیرالمومنین (ع) است . صفاتی که هر شنونده ای با شنیدن آن دیگر داد تقوا نمی زند و مبهوت عظمت متقین می شود . همان طور که همام از این صفات سخت متعجب شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد.
با این اوصاف میرسیم به شهادت آن امام عزیز ، که در لحظه ی ضربت آن ملعون چنین زمزمه کرد : فزت و رب الکعبه . با این بیان ، فهمیدیم که سعادت و رستگاری آرزوی علی(ع) بود که در لحظات پایانی با شور و شوق فراوان ندای فزت و رب الکعبه سر داد.
سید مرتضی جعفری