آیة الحق مرحوم حاج میرزا علی قاضی طباطبائی درباره ماه‌های رجب، شعبان و رمضان فرمود: هان ای برادران عزیز و گرامیم؛ آگاه باشید! متوجه و هشیار باشید که ما در قُرُقگاه[قرق: جایی که مخصوص اشخاص خاصی باشد و از ورود دیگران به آنجا جلوگیری شود. ] زمانی (ماه‌های رجب، شعبان و رمضان) داخل شده ایم!
اصل اين دستور را حضرت علّامه آية الله سيّد محمّد حسين حسيني طهراني أفاض الله علينا من بركات تربته، در سال آخر عمر شريف و با بركت خود در يكي از جلسات براي خواصّ أصحاب خودشان از روي نسخۀ خطّي آية الحقّ مرحوم آية الله حاج ميزا علي قاضي طباطبائي كه بنام «صَفَحاتٌ منْ تاريخ الأعلام» بقلم فرزند ايشان نوشته شده است، بيان فرموده، به عمل و مداومت آن تأكيد نمودند و مخصوصاً به طلّابي كه با حضرتش مأنوس بودند، أمر كردند آنرا در دفتر خود ثبت نمایند:
و آن مطالب از این قرار است که :
1- آگاه و متوجه باش! كه ماههاي حرام (رجب و شعبان و رمضان كه در نزد أهل عرفان ماههاي حرامند) از راه رسيد؛ بيدار باش! تا اينكه براي مسافرت خويش توشه برداري و اين فرصت را از دست مده و غنيمت بشمار!.
2- شبهاي آن را به بيداري و روزهاي آن را به روزه گرفتن سپري نما، بشكرانۀ اينكه خداوند لطف خويش را عام و شامل همگان فرموده است!.
3- و شب را جز به مقدار كمي استراحت و خواب سپري مكن؛ و نماز شب را بنحو تهجّد و بيدار و خواب بجاي آور (يعني چند ركعتي نماز بخوان و مقداري بخواب و سپس بيدار شو و به همين ترتيب عمل نماي، تا نافلۀ شب پايان پذيرد) و چه بسيارند عاشقاني كه هرگز در شب نمي خوابند!.
4- و كتاب حقّ را تلاوت نماي و آنرا با بهترين صوت و زيباترين نغمه و آرام آرام قرائت كن، چرا كه ظلمتها و كدورتها را تبديل به نور و روشنائي مي نمايد.
5- و سلام بفرست بر أصل قرآن و فصل آن (كه مقصود محمّد و آل محمّد صلوات الله عليهم أجمعين هستند) كه آنان باقيماندگان آل الله مي باشند و در برابر آنان عبد محض و تسليم و بدون اراده باش!.
6- هر كسي كه در غير حبّ آنها خود را در ذمّۀ خداوند رحمن درآورد و به اندازۀ ذرّه اي از محبّت غير آنها در دل راه دهد، او محققاً گمراه شده و منكر نعمت ولايت آنان گرديده؛ و در اين انكار خود نعمتهاي پروردگارش را از دست داده است!.
7- پس محبّت به آنها محبّت به خداوند است و در اين صورت تو خود را در پناه حبّ خداوند درآور!.
8- و دربارۀ قرآن كوتاهي مكن و آنرا از روي لهو و لعب قرائت منماي و در معاني آن دقّت كن تا بواسطۀ دقت در قرآن به بالاترين ذروه از قلل مجد و شرف نائل آئي!.
9- و در هر حال بر تو باد به ذكر و ياد خدا؛ و مبادا كوتاهي كني در قرائت قرآن و ذكر پروردگار و هيچگاه در اين مورد عذر نياور كه: چگونه و چه مقدار به ياد او باشم. (يعني اشتغال به امور دنيوي و تراكم شواغل و مشاغل تو باعث نشود كه در اين دو مهمّ سستي و تكاهل ورزي و آنرا بعنوان عذر براي خويش تلقّي نمائي
10- اين ماهها (رجب و شعبان و رمضان) قرقگاههاي خداوند است، پس در اين قرقگاه داخل شو، اما حرمت آنرا پاس بدار و آنها را معظّم داشته، ملتزم به رعايت آداب آن باش.
11- پس هر كسي كه به خداوند معتصم شود (دست به دامان رحمت و جمال و جلال او دراز نمايد و به ريسمان او چنگ بزند) خود را در صراط او مي يابد و اگر گفتي «ربّي الله» اي گوينده! روي اين كلام ايستادگي نماي و دست از آن برندار.
«قالَ عَزَّ منْ قائلٍ: «وَ مَنْ يعتصِم بِالله فقَدْ هُدي إلَي صِراطٍ مستقيمٍ[1]».
وَ قالَ: «وَ اسْتقمْ كَمآ أمرْتَ..... [2] »
وَ قالَ جلَّ جلالُهُ العَظيمُ: «إنَّ الذين قالوا رَبُّنا اللهُ ثمَّ استَقَموا تتَنَزَّلُ عليْهمُ الملئكَة... [3] ».
«خداوند عزيز مي فرمايد: «و هر كسي كه اعتصام به خدا پيدا كند براستي در صراط مستقيم و راه راست هدايت شده است».
و نيز فرموده است «به آنچه كه مأموريت يافتي پايداري و استقامت نما!»
و نيز پروردگار كه داراي جلال و مجد و عظمت است مي فرمايد: «براستي آن كسانيكه بدين معني اقرار نمودند كه: پروردگار ما «الله» است و پس از اين اقرار و اعتراف، استقامت و پايداري را پيشۀ خود ساختند، ملائكۀ پروردگار بر آنها فرود مي آيند......»»
«هان اي برادران عزيز و گراميم كه خداي شما را در طاعت خود موفّق بدارد آگاه باشيد! متوجه و هشيار باشيد كه ما در قرقگاه داخل شده ايم و همانگونه كه در زمينهاي حرم بايد از محرّمات اجتناب نمود و ارتكاب يك سلسله اعمالي كه در غيرحرم جرم نيست در آنجا جرم محسوب مي شود، در اين ماهها هم كه قرقگاه زماني محسوب مي شود چنين است و بايد با هشياري و مواظبت در آن وارد شد، و به همان نحو كه در قرقگاه مكاني كه حرم است، انسان به كعبه نزديك مي شود، در اين ماهها هم كه قرقگاه زماني است، انسان به مقام قرب خداوند مي رسد. پس چقدر نعمتهاي پروردگار بر ما بزرگ و تمام است؟! و او هرگونه نعمتي را بر ما تمام نموده است؟!.
پس حال كه چنين است، قبل از هر چيز آنچه كه بر ما واجب و لازم است، توبه ايست كه داراي شرايط لازمه و نمازهاي معلومه است (مقصود همان دستور توبه اي است كه رسول خدا صلي الله عليهِ وَ اله و سلم در ماه ذوالقعدة الحرام داده اند و در كتب ادعيه مثل «مفاتيح الجنان» آمده و چهار ركعت نماز دارد[4].)
و پس از توبه، واجب ترين چيز بر ما پرهيز از گناهان صغيره و كبيره است تا جائيكه توان و قدرت و استطاعت داريم!.»
«پس (اي برادران عزير) دستور توبه را در شب جمعۀ اول ماه (رجب) يا روز جمعه؛ و يا روز يكشنبۀ آن، انجام داده نماز توبه را بخوانيد؛ سپس آنها را در روز يكشنبۀ دوّم همان ماه تكرار و اعاده نمائيد. سپس ملتزم شويد به مراقبه، چه مراقبۀ صغري (باز داشتن نفس از آنچه كه خداوند بدان راضي نيست) و چه مراقبۀ كبري (نگاه داشتن دل از آنچه محبوب نمي پسندد) و نيز خود را وادار به محاسبه (حساب كشيدن از نفس) و معاتبه (سرزنش نمودن در صورت لغزش) و معاقبه (تنبيه نمودن نفس در صورت ارتكاب خلاف) به آن چيزي كه شايسته و سزاوار است نمائيد.
پس براستي هر كسي كه در صدد متذكر شدن به ذكر حقّ و در مقام خشيت از ذات اقدس حضرت حقّ متعال بوده «پس از اين مرحله، با دلهاي خود بخداوند رو آورده، بيماريهاي گناهانتان را معالجه و مداوا نمائيد و بوسيلۀ استغفار، بزرگي و سنگيني عيوب خود را كاهش دهيد و بپرهيزيد از اينكه حريم الهي را بشكنيد و پرده هاي حجاب را بالا زده حرمت حرم را هتك نمائيد!
زيرا براستي چنين شخصي در نظام تكوين بي آبرو و مهتوك است گرچه خداوند كريم از روي كرمش، بحسب ظاهر آبروي او را حفظ نمايد؛ و همين جزاي اوست و نيازي به مجازات پروردگار ندارد! و كجا اميد نجات است براي دلي كه شبهات وارد آن شده در او نفوذ نموده است؟! (يعني يكي از واجبات و لوازم حتميّۀ سلوك إلي الله، يقين داشتن به مبدأ و معاد و حقانيت طريق و شيخ و استاد است، و در صورت پيدايش كمترين شك و ترديدي سالك خودبخود از حركت باز مي ماند. بنابراين، محال است با وجود شك، سالك از مهلكه نجات پيدا نمايد.) و چنين شخصي هرگز نمي تواند در راه مُتَّقين قدم بردارد؛ و هيچگاه قدرت ندارد به مقام محسنين راه يابد و با آنان از چشمۀ آب گوارا بنوشد.
و خداوند تنها محلّ اتّكاي من و شما است و او بهترين يار و ياور مي باشد.» عرفان به عمل است نه به گفتن!
پی نوشت :
[1] ـ ذيل آيۀ 101 از سوره آل عمران: 3.
[2] ـ قسمتي از آيۀ 15 از سورة الشورَي: 42.
[3] ـ صدر آيۀ 30 از سورۀ فصّلت: 41.
[4] ـ مرحوم محدّث قمي (ره) در فصل پنجم كه در اعمال ماه ذي القعده است گويد:..... و كيفيت آنچنان است كه در روز يكشنبه غسل كند و وضو بگيرد و چهار ركعت نماز گذارد: در هر ركعت حمد يك مرتبه و قل هوالله احد، سه مرتبه و معوذتين يك مرتبه، پس استغفار كند هفتاد مرتبه و ختم كند استغفار را به «لا حَوْل وَ لا قوَّةَ الا باللهِ العَليِّ العَظيم» پس بگويد: «يا عَزيزُ يا غفار أغْفر ذُنوبي وَ ذنوبَ جَميع المُؤْمنينَ وَ المُؤمناتِ فإنَّه لا يَغْفِر الذُّنوبَ إلا أنْتَ». فقير گويد: ظاهر آنست كه: استغفار و اذكار و دعاي بعد را، بعد از نماز بايد بجا آورد.