به گزارش سايت جامعه علميه اميرالمؤمنين(ع)، درس اخلاق پنجشنبه 24 اسفند ماه با سخنراني آیت الله هادوی در مسجد ولي الله الاعظم (عج) برگزارشد. در اين مراسم استاد هادوی راه طلبگی را راه انبیاء دانسته و بیان داشتند مسیر طلبگی، سهل و ممتنع است.یعنی هم آسان است و هم غیر ممکن.
ایشان در توضیح اینکه چگونه این دو صفت متفاوت بلکه ضدّ توانسته اند در یک موصوف جمع شوند فرمودند: راه طلبگی خیلی آسان است به شرط اینکه خدا طلبه را به مقصد برساند و برای کسی که به خدا وصل نیست ممتنع است، محال است چنین کسی به مقصد برسد و موفق باشد.خداوند همه موجودات عالم را لحظه به لحظه، هدایت می کند و پرورش می دهد؛ در این بین اگر کسی توجه پیدا کند که خدا ربّ العالمین است کافی است؛ اگر بدانیم خدا در لحظه لحظه زندگی ما حاضر است کافی است و به مقصد رسیده ایم. اما این معنی را فهمیدن، چشیدن و باور کردن آسان نیست. کسی که این معنی را « نَحْنُ اَقْرَبُ اِلَيْكُمْ مِنْ حَبْلِ الْوَريدِ » درک کند و بداند خدا از خودش به او نزدیکتر است «أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ» و کسی که دست به دست خدا دهد«تفویض الامر الیه» خدا او را می رساند.
هرکه به جایی رسیده خدا او را رسانده، هیچ کس هیچ چیز نیست اگر خدا نباشد« انتم الفقراءالی الله » نه اینکه شما چیزی هستید که به خدا نیاز دارید، نه!، شما عین فقر هستید. اگر کسی به این معنی برسد به همه اش رسیده است « معرفة الجبار اوّل العلم ».
اکثر علمای سَلَف بلکه همه ایشان امکانات امروز شما را نداشتند و این امکان تحصیل، برای ایشان فراهم نبوده است ولی به مقصد رسیده اند. خواستند و اراده کردند و خدا ایشان را ،به آنچه باید می رسیدند، رساند. خواستن طلبه اولین شرط است«آب کم جوی تشنگی آور بدست تا بجوشد آبت از بالا و پست» اول باید تشنگی و خواست در وجود ما باشد چرا که هرکس به قدر تشنگی اش آب می نوشد و بقدر اراده اش پیش می رود امّا این خواستن نباید فقط در حد یک آرزو باشد، بلکه کسی که می خواهد قله ای را فتح کند باید ابزار و دانش کوهنوردی را فراهم ساخته و به سمت قله حرکت کند .
آیت الله هادوی در ادامه فرمایشات خود، افزودندکه حضرت علامه طباطبائی در توصیه به شاگردان خود می فرمودند:« به حدیث «من اخلص لله اربعین صباحا جرت ینابیع الحکمة من قلبه الی لسانه» عمل کنید و چهل روز خود را برای خدا خالص گردانید اگر نرسیدید به نتیجه ای که در روایت بیان شده مرا لعنت کنید ».
همانطورکه آب اگر به دمای جوش برسد خواهد جوشید، انسان هم اگر چهل روز خالص باشد حکمت از قلب و زبان او جاری خواهد شد. قوانین الهی از قوانین فیزیک متقن تر است «ان تنصر الله ینصرکم» اگر خدا را یاری کنید خدا شما را یاری می کند. استاد حسن زاده (حفظه الله) می فرمودند: شما یک قدم به سوی خدا برداریدآنها دوان دوان به سوی شما می آیند. خداوند که در یاری رساندن ناتوان نیست مشکلی اگر باشد از جانب ماست.
امّا من طلبه چه کنم ؟!
آقای بهاء الدینی همیشه توصیه ثابتی به این معنی برای طلاب داشتند که دو کار انجام دهید 1- درس بخوانید 2- گناه نکنید
درس خواندن شرط لازم است، اما کافی نیست. طلبه ای که خوب درس نخواند به درد نمی خورد اگر درس نخوانید قطعا ضرر می کنید و ضرر می زنید. علمای بی سواد و درس نخوانده که متاسفانه به عنوان نماینده روحانیت ارتباط بیشتری با مردم دارند همیشه ضرر می زنند و از مشکلات اساسی ما هستند؛« من افتی الناس بغیر علم فلیتبوء مقعده من النار »
یک کاسب متدین اگر حرام نخورد و منصف باشد انشاءالله به بهشت می رود ، دیگران هم اگر واجبات را انجام دهند و محرمات را ترک کنند رستگار می شوند. اما حساب طلبه ها با بقیه فرق دارد هفتاد گناه جاهل بخشیده می شود تا یک گناه عالِم بخشیده شود. «اذا فَسَد العالِمُ، فَسَد العالَمُ » علمای فاسد منشأ همه انحرافات تاریخی عالَم بوده و هستند.
پس یک طلبه لازم است که خوب درس بخواند اما کافی نیست.در مصباح الشریعه روایتی منسوب به امام صادق علیه السلام است که می فرمایند:« اوحي اللهُ تعالي الي داود(ع) انّ اهونَ ما انا صانعٌ بعبدٍ غيرعاملٍ بعلمِه من سبعينَ عقوبةٍ باطنيةٍ اَن اخرج من قلبه حلاوةَ ذكري » سبکترین کاری که خداوند برای عالمی که به علمش عمل نمی کند انجام می دهد و کمترین عقوبتش که از هفتاد عقوبت بدتر است این است که شیرینی ذکر خود را از قلب او خارج می کند. این می تواند یک ملاک و معیار باشد، اگر دیدیم شیرینی ذکر بیشتر می شود یعنی در راه رسیدن به مقصدیم و اگر حلاوت و شیرینی ذکر خدا کمتر شد باید توبه کنیم و بفهمیم که داریم مرتکب خطا می شویم لازم است لحظه به لحظه خودمان را با این معیار بسنجیم و اگر دیدیم که از راه خارج شده ایم و شیرینی ذکر خدا را از دست داده ایم فورا برگردیم چرا که معلوم نیست بعدا فرصتی برای جبران باشد. تا فرصت هست باید جبران کرد.
اگر کسی این حال را داشته باشد هر لحظه ای از دنیا برود به نتیجه رسیده است چون در راه رسیدن قرار دارد و دیگر مهم نیست چه مراتب علمی و دنیوی را طی کرده باشد مهم این است که در راه باشد.حضرت آیت الله بهجت می فرمودند : روزی یکی از علما نزد من آمد و گفت: من در خدا شک کرده ام و خواست فرصتی بگذاریم و باهم صحبت کنیم تا شکش برطرف شود. اما قبل از اینکه این فرصت فراهم شود ایشان از دنیا رفت و معلوم نشد او که خود درس توحید می داد آیا موحِّد از دنیا رفت؟
در این جلسه استاد هادوی در رابطه با چگونه درس خواندن، نیز توضیحات ارزشمندی ارائه نموده و فرمودند: همه آنان که به جایی رسیده اند با زحمت، ممارست و تکرار بوده است. البته درس خواندن هم مانند دیگر امور، فنونی دارد که اگر طالب آن را رعایت کند بیشتر و بهتر نتیجه می گیرد اما این بدان معنی نیست که دیگر احتیاج به تلاش و زحمت کشیدن نداشته باشد.
و اما خوب درس خواندن پنج مرحله دارد که سه مرحله آن برای همه ضروری است و دو تای دیگر مستحب است و برای طلاب سطوح بالا خصوصا درس خارج لازم می شود :
مرحله اول: حضور فعال و منظم طالب در کلاس درس است؛ طلبه باید درس استاد را مانند شکارچی که شکارش را می گیرد به چنگ آورد. همانطور که تاخیر و سستی شکارچی باعث فرار شکار می شود اگر طلبه سر درس استاد حضور و توجه کافی نداشته باشد نمی تواند بهره ای ببرد.
مرحله دوم: مطالعه درس است. مطالعه، مثل خود درس اهمیت دارد و امکان استفاده از متون را به طلبه می دهد.
مرحله سوم: مباحثه است. مباحثه از هر دو مرحله پیش مهمتر و البته متوقف بر آنها است. مباحثه استعداد را شکوفا می کند. اگر کسی به جایی رسیده باشد از مباحثه است.
اما آن دو مرحله که ضروری نیست ولی مهم است و بسیار به فهم درس کمک می کند: اول پیش مطالعه کردن است. قبل از درس بدون مراجعه به شروح و حواشی، متن کتاب را بخوانید و بسنجید که خودتان چقدر می فهمید. استمرار بر این عمل، فهم را تقویت می کند و دیگر فایده اش این است که دقت سر کلاس را افزایش می دهد. کسانی که به طور آزاد درس می خوانند می توانند با این روش استاد را ارزیابی کنند و اگر شاگرد به جایی برسد که از درس استاد چیزی به فهم او اضافه نشود باید برود سراغ استادی که عمیق تر درس می دهد.
مرحله دوم از مستحبات درس خواندن، فکر کردن به محتوای درس با فراغ ذهن، است. فکر کردن به درس، باعث تثبیت آن در ذهن شده و جوانب درس را برای طالب روشن می کند و احیانا مطالب جدید و افکار تازه ای به ذهن خواهد رسید.